1. Độ nhớt 2. Độ nhớt nào là thích hợp cho xe SAE 30, 40 hay SAE 20W-40? 3. Chọn nhớt có phẩm chất nào? SF,SE, SG hay SJ, SL, SM? 4. Nhớt tổng hợp (synthetic) hay nhớt thường? 5. Dung tích nhớt 1. Độ nhớt Mối quan tâm của chúng ta là các loại dầu nhớt đa cấp có trên thị trường, có ký hiệu như SAE 20w-40, 15w-40, 20w-50… (nhớt đơn cấp kí hiệu SAE 30, 40, 50…90… v.v…). So sánh 1 chút về dầu nhớt đơn cấp và đa cấp: Dầu nhớt đơn cấp lúc nguội thì rấtđặc- nên lúc khởi động nhớt bơm không kịp, có thể làm hỏng chi tiết máy lúc khởi động, khả năng giải nhiệt kém, độ đặc của nhớt khi ở trong carte lớn tạo lực cản làm giảmcông suất máy. Còn khi máy càng nóng thì nó càng loãng, độ nhớt giảm nhanh theo hàm logarit. Khả năng bôi trơncàng kém đi. Điểm cải tiến của dầu đa cấp là nó có 2 giá trị độ nhớt: Ví dụ với dầu 10w-40: Khi nhiệt độ thấp, độ nhớt tương đương với với dầu đơn cấp có độ nhớt SAE 10- lúc này nó loãng như dầu phuộc nhún hay là dầu tra máyvậy. Dầu loãng thì bơm nhanh lên dàn đầu, và đảm nhận nhiệm vụ giải nhiệt tốt hơn. Còn ở điểm tiếp xúc giữa các chi tiết máy, nhiệt độ cao, dầu sẽ kéo màng, độ nhớt tương đương với dầu SAE 40, đủ đậm đặc để bôi trơn động cơ. Nếu bạn chưa nắm các thông số dầu nhớt thì có thể xem thêm bài Ý nghĩa các chỉ số của dầu nhớt . 2. Độ nhớt nào là thích hợp cho xe? 10W-60 Chỉ số 10W có giá thành khá cao, màthực tế ở VN không lạnh đến mức phải xài cài này. Tạm dịch dòng trên theo điều kiện ở VN như sau: * 20W-40: phù hợp với hầu hết xe máy và trong điều kiện thời tiết bìnhthường. * 20W-50: dành cho xe hoạt động cường độ cao và ở thời tiết nóng. * 10W-40: khởi động tốt và giải nhiệt tốt. Dành cho xe ở vùng nhiệt độ thấp và có nhu cầu giảm nhiệt độmáy. Đa số nhớt 10w-40 trên thị trường giá trên 50k vnd và có cấp nhớt từ SG, SJ trở lên. Phẩm chất nhớt cao, nên ưu tiên sử dụng loại này * 5W-40 và 5W-50: Trên thị trường đã xuất hiện loại nhớt 5W. Nhiệt độ ở VN không quá lạnh để sử dụng loại nhớt này. (*) Lưu ý đọc kỹ manual theo xe, vì một số dòng xe khuyên khách hàng không nên sử dụng nhớt 5W Xem thêm bài So sánh: Nên dùng nhớt 5W hay 10W hay 20W-40? Và cũng phải dựa vào Manual xe của bạn, hoặc độ nhớt SAE in trên cây thăm nhớt hoặc trên sườn. Có một số lời khuyên là xe mới thì nên dùng nhớt 10w-40 hoặc 20w-40, vì lúc này các chi tiết máy còn khít, nhớt 40 loãng hơn dễ chui vào các khe chi tiết máy để bôi trơn. Còn với xe cũ thì nên dùng nhớt 20w-50 đậm đặc hơn để giảm tiếng ồn. Tuy nhiên sử dụng nhớt 50 cần thận trọng: Trong biểu đồ trên thì còn nói tới độnhớt. Độ nhớt càng cao thì đa số các chi tiết máy đều thích => tạo màng dầu dày hơn => tăng độ ma sát thủy động. (Đổ nhớt 50 vô sẽ thấy máy êm hơn) Tuy nhiên với một số chi tiết máy chịu tải cao như nhông hoặc cam còthì nhớt đặc làm cho nó dễ bị rỗ bề mặt (masat thủy động đàn hồi). Vì thế phương án tối ưu nhất cho xeđời mới vẫn là nhớt 40 và cấp tối thiểu là SG. (ví dụ 20w-40, 15w-40 hoặc 10w-40) Xem thêm: Nguyên lý bôi trơn Nhớt đơn cấp? Trên thị trường còn có các loại nhớtdơn cấp (ví dụ như Shell SAE 40). Loại nhớt này khi ở nhiệt độ thấp vàkhi ở trong carte động cơ nó có độ đặc khá cao (độ đặc nhiệt độ thường là 40) cho nên loại nhớt nàygiải nhiệt kém. Các bạn không nên sử dụng loại này. Nó chỉ thích hợp với những người đang cần sử dụng loại nhớt không phụ gia như nhớt pha xăng cho 2 kì,hoặc muốn pha các phụ gia đặc biệt… 3. Chọn cấp nhớt (phẩm chất nhớt): Bảo vệ động cơ đời mới và công suất cao, không chỉ bởi độ nhớt của dầu, mà còn phụ thuộc vào các cao cấp. Mỗi loại phụ gia dành cho loại hoạt động đặc trưng của chi tiết máy. (xem thêm Nguyên lý bôi trơn ). Vấn đề này được thể hiện bằng phẩm chất nhớt (hay còn gọi là cấp nhớt). Biểu thị bằng thông số sau chữ S, ví dụ SF, SJ, SL… (xem thêm mục API trong bài Ý nghĩa các thông số dầu nhớt ) Cấp nhớt càng cao thì khả năng bảovệ động cơ càng tốt và giá thành cũng cao. Vậy chọn lựa nào là phù hợp? - Trên thị trường dầu nhớt rẻ nhất thường ở cấp SE và SF . Khuyến cáo của các nhà sản xuất xe máy ở VN sử dụng nhớt cấp tối thiểu là SF. - Các sản phẩm cao cấp hơn của các hãng trong nước là SG . Cấp này tạm chấp nhận với các xe 110cc trở lên đời mới. Nhưng cần cẩn thận với các loại nhớt đặc như 20w-50. Các hãng sản xuất trong nước có xu hướng lấy nhớt đặc bù cho phẩm chất. Ban đầu máy có vẻ êm hơn, nhưng nhớt đặc có cái hại của nó (*) , chưa kể đến cái hại đối với động cơ đời mới khi thiếu các phụ gia đặc biệt của nhớt cao cấp - Với các động cơ 125 trở lên. Nhất là với các dòng xe máy đứng. Thì nhớt cấp SJ mới đáp ứng được. Nếusử dụng nhớt cấp thấp thì thời gian sử dụng ngắn hơn, phải thay nhớt liên tục cũng không phải là kinh tế. - Hiện giờ trên thị trường cấp SL và SM là cao nhất. Với nhớt cấp SL SM dòng Sythetic thì thời gian sử dụng lâu hơn nhớt thường. Khả năng bảo vệ máy cao hơn. (*) Xem thêm biểu đồ cuối bài và lời giải thích trong bài Nguyên lý bôi trơn ) 4. Nhớt tổng hợp hay nhớtthường: Nhớt tổng hợp và bán tổng hợp giá thành cao hơn nhớt khoáng. Cách phân biệt: - In trên bao bì là Semi-Synthetic hay chỉ in là Synthetic thì đó là nhớt bán tổng hợp. - In là Full Synthetic thì đó là nhớt tổng hợp - Không ghi gì hết thì đó là nhớt khoáng thường Ưu điểm: - Nhớt khoáng sau thời gian sử dụngbị giảm tính năng một phần là do nó bị đốt cháy. Nhớt tổng hợp thì hạn chế được điều này. Sau thời gian sửdụng, xả nhớt ra nhiều khi màu nhớt còn vàng tươi như mới. Vì vậy thời gian sử dụng lâu hơn. - Sử dụng nhớt tổng hợp và bán tổng hợp thì sạch máy hơn, ít bị cặn bẩn. Có một số thông tin phản hồi là nhớt tổng hợp dễ gây trượt bố. Hiện vẫn chưa có minh chứng cho việc này. Bản thân người viết bài đã từng sử dụng qua 4-5 loại nhớt tổng hợp, 4-5 loại nhớt khoáng và cả nhớt xe tay ga (chuẩn Jaso MB). Thử nghiệm cho cả 4 loại động cơ khác nhau, cả máy đứng lẫn máy ngang,cả xe cũ lẫn xe mới. Kết quả chỉ có nhớt tay ga gây trượt bố khi đi tốc độ thấp. Còn các loại nhớt tổng hợp không thấy trượt bố. Nói chung là nếu có điều kiện thì bạnnên sử dụng nhớt tổng hợp hoặc bán tổng hợp. (trừ khi xe bạn bị hở bạc hoặc lòn nhớt vào buồng nổ thì không nên, vìnhớt tổng hợp khó cháy nên sẽ làm ướt và chết bugi) 5. Dung tích nhớt? Bạn có thể tham khảo dung tích nhớttrong cuốn Manual kèm theo xe, hoặc xem có in trên blog máy hay cây thăm nhớt không? Với các xe sườn đầm loại nhỏ nhưWave, dream ,future, sirus, smash… dung tích nhớt thường là 0,8l. Với các xe motor máy đứng <175cc dung tích nhớt thường là từ 1-1,5l. Thực tế khi thay nhớt sẽ không xả hết nhớt cũ ra. Nên tốt nhất là dựngchống đứng dùng que thăm nhớt đểkiểm tra. Nhớt nằm trong vạch caro, hoặc cao hơn vạch caro khoảng 2mm là chấp nhận được. (Với xe col tay khi đổ dư nhớt sẽ có cảm giác tuột bố nhiều hơn). Những người đi xe cũ thích đổ nhiềuhơn quy định khoảng 100-200ml trước mỗi chuyến đi xa là chấp nhận được. Với những xe phượt địa hình đồi núi dốc thì theo lời khuyên của những người chơi CD thì nên đổ dư khoảng200ml nhớt. Vì khi dốc nghiêng chỉ sợ nhớt trong cacte không đủ để bôitrơn hộp số. Khi leo lên dốc là lúc máy chịu tải cao nhất, lúc này nhớt dồn về sau, bơm nhớt vẫn hoạt động tốt. Khi thả dốc (đổ dốc) thì nhớt dồn về trước, có thể bơm nhớt sẽ bị thiếu nhớt. Nhưng khi đổ dốc thì máy chịu tải thấp, đa số là chạy trớn. Nhà sản xuất đã tính hết rồi. Vẫn chưa có bài viết nào cụ thể và chuyên sâu về vấn đề này, tuy nhiên nếu không an tâm thì độc giả có thể tham khảo lời khuyên của những người chơi CD như trên. Cân nhắc khi đổ thêm nhiều nhớt: - Nhớt đổ vào càng nhiều thì càng nặng máy, giảm công suất xe. - Nhớt không được ngập đụng tới nồi(không vượt quá vạch Full trên cây thăm nhớt hay trên lỗ thăm)